Gmina Pleszew. W Dobrej Nadziei odsłonięto tablicę upamiętniającą ofiary II wojny światowej

W piątek, 28 sierpnia 2021 roku, w powiecie pleszewskim przybyło nowe miejsce pamięci. Na budynku przedszkola i świetlicy wiejskiej w Dobrej Nadziei zawisła tablica upamiętniająca pochodzące z tej miejscowości ofiary II wojny światowej. - To pierwsza tablica na naszym terenie, która w sposób jasny, wyraźny i konkretny mówi, że były to ofiary agresji niemieckiej, a nie jakiś nieposiadających państwowości nazistów, faszystów czy hitlerowców. W obecnych czasach, gdy niekiedy zakłamuje się niekwestionowane kiedyś prawdy historyczne, jest to tym bardziej ważne - mówił Adam Staszak, dyrektor Muzeum Regionalnego w Pleszewie.

Inicjatorami i fundatorami tablicy byli przedstawiciele rodzin pomordowanych: Janina Lenarczyk i Tadeusz Mostowiak. - Dziś upamiętniają swoich przodków, którzy patriotyzm okupili śmiercią. Sami natomiast swój patriotyzm pokazywali już po wojnie ciężko pracując. Pani Janina była księgową prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie. Pan Tadeusz przez pół wieku prowadził warsztat samochodowy, był podstarszym cechu. Za waszą postawę, za waszą inicjatywę bardzo serdecznie dziękujemy - podkreślał Adam Staszak.

Janina Lenarczyk i Tadeusz Mostowiak dokonali uroczystego aktu odsłonięcia tablicy wspólnie z burmistrzem miasta i gminy Pleszew Arkadiuszem Ptakiem. - To niezwykle ważna uroczystość, pokazująca jak skomplikowana jest historia nie tylko Polski, ale samej Dobrej Nadziei. Miejscowość zakładana przez pruskich kolonizatorów na początku XIX wieku w założeniach miała być wsią niemiecką. Po blisko 150 latach z tej samej miejscowości mieszkańcy polskiej narodowości byli wywożeni i mordowani - mówił burmistrz.

Tablicę poświęcił ks. Krzysztof Wojtynia z parafii Najświętszego Zbawiciela w Pleszewie. Wartę przy niej pełnili członkowie Drużyny Tradycji 70 Pułku Piechoty. Dowódca grupy Tomasz Wojtala przedstawił biogramy ofiar II wojny światowej. W niemieckich obozach męczeńską śmierć ponieśli:

• Jan Banaszyński - urodził się w grudniu 1892 r. w Strzyżewie. Jego żoną była Józefa z domu Czarnecka (rocznik 1898). Przed wojną prowadzili 16-hektarowe gospodarstwo rolne. Mieli czworo dzieci. W czasie okupacji Jan Banaszyński został aresztowany przez Niemców. Zmarł w więzieniu we Wronkach 30 kwietnia 1942 r. Jego rodzina została wysiedlona w okolice Ruchocina, 70 km od Jarocina.
• Roch Franka - przyszedł na świat 11 sierpnia 1900 r. w Raszkówku. Jako 18-letni chłopiec uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim. Żona Józefa z d. Śniada urodziła się 9 marca 1906 r. w Karminie. Mieli 6 dzieci. Mieszkali w Dobrej Nadziei i utrzymywali się z gospodarstwa rolnego o wielkości 8,29 ha. Wiosną 1940 r. cała rodzina została wywieziona do obozu w Żabikowie, a wkrótce potem deportowana na roboty przymusowe do Niemiec. Pracowali w rolnictwie, w gospodarstwie Elisabeth Hoffmann w miejscowości Kutzfeld w rejonie Eutin. 13 marca 1945 r. Roch Franka został aresztowany i osadzony przez Niemców w obozie koło Kilonii. Zginął prawdopodobnie 30 kwietnia 1945 r. w wieku 45 lat, niespełna 9 dni przed wkroczeniem wojsk alianckich.
• Bronisław Hadrych - brak daty i miejsca urodzenia. Kawaler. Przed wojną mieszkał w Pleszewie. Aresztowany przez Niemców w 1939 r. i przetrzymywany w więzieniu przy ul. Kaliskiej. Rodzina podejrzewała, że zginął w niemieckim obozie w 1940 roku. Najnowsze badania wskazują, że został zamordowany w zbiorowej egzekucji 8 więźniów w nocy z 30/31 października 1939 r. w siedzibie pleszewskiego gestapo przy ul. Sienkiewicza 21 (dawnej kamienicy dr. Jana Białasika). Po wojnie ciała zabitych zostały ekshumowane, poddane oględzinom, a następnie pochowane w zbiorowej mogile na cmentarzu przy ul. Kaliskiej. Udało się bezspornie ustalić nazwiska tylko 4 ofiar. Zwłoki jednego z zabitych rozpoznały jako swoich nieżyjących krewnych dwie rodziny - Hadrychów (dot. Bronisław Hadrych) i Wałęsów (Józef Wałęsa). Wobec sprzecznych zeznań sąd nie ustalił ostatecznie tożsamości ofiary (*biogram opracowany na podstawie artykułu: Tomasza Cieślaka pt. „Zbrodnia funkcjonariuszy gestapo w ogrodzie dr. Jana Białasika, Pleszew 1939 r.”).
• Ludwik Mostowiak - urodził się 13 sierpnia 1897 r. w Jarantowie. Żona Kazimiera z d. Fec przyszła na świat 1 marca 1898 r. w Piskorach. Mieli 12-hektarowe gospodarstwo rolne w Dobrej Nadziei. Wychowywali 6 dzieci. Ludwik Mostowiak trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Został zamordowany w ostatnich dniach marca 1945 r. przez „SS”. Pochowano go w miejscowości Zerbst.
• Franciszek Pańczak - urodził się 3 czerwca 1908 r. w Dobrej Nadziei. Z zawodu był ślusarzem. Przed wojną mieszkał w Żerkowie. Z żoną Kazimierą (z d. Rudzińska, rocznik 1912, ur. w Dobrej Nadziei) mieli dwoje dzieci. Franciszek Pańczak został stracony przy użyciu gilotyny 17 lutego 1942 r. w więzieniu policyjnym przy ul. Młyńskiej w Poznaniu.
• Stanisław Sokowicz - przyszedł na świat 27 kwietnia 1891 r. w Pogorzelicy. Rolnik. Zamieszkały w miejscowości Guta. Żona Pelagia z d. Rudzińska urodziła się 23 listopada 1899 r. w Dobrej Nadziei. Posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 12 ha. Mieli 4 dzieci. Stanisław Sokowicz został aresztowany przez Niemów w 1941 r. za naruszanie spokoju publicznego. Był więziony przez 3 lata w Rawiczu, następnie został wywieziony do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, gdzie został zamordowany 6 stycznia 1945 r.
• Józef Szych - urodził się 6 października 1900 r. we wsi Mokronos koło Koźmina Wielkopolskiego. Żona Marianna z d. Jędrzejak przyszła na świat 12 stycznia 1906 r. Mieli córkę Teresę. Rodzina dzierżawiła gospodarstwo rolne o powierzchni 20 ha w Dobrej Nadziei. Józef Szych był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych Gross-Rosen oraz Bergen-Belsen, gdzie zginął 28 października 1944 r.

(* biogramy opracował Tomasz Wojtala na podstawie notatek Janiny Lenarczyk i strony www.straty.pl)

Na zakończenie uroczystości złożono kwiaty i zapalono znicze. W ten sposób hołd pomordowanym oddali m.in.: burmistrz Arkadiusz Ptak, dyrektor "Trójki" Dorota Bystrzycka, sołtys Dobrej Nadziei Renata Żarnowska-Nowaczyk czy przedstawicielka KGW Ramona Jamborska. Wagę wydarzenia swoją obecnością podkreśliła również delegacja kombatantów z pocztem sztandarowym na czele z prezesem Janem Jankowskim.

ZOBACZ RÓWNIEŻ:

Izabela Tymich-Janasik - babcia na szczycie Mont Blanc