Cmentarz komunalny a cmentarz parafialny – czy wiesz, czym się różnią? Czy każdy może być pochowany na cmentarzu wyznaniowym?

Na cmentarzu komunalnym może zostać pochowany każdy zmarły, bez względu na przynależność wyznaniową. Jest to miejsce, będące własnością gminy lub związku międzygminnego. Również od tych organów zależy, gdzie i kiedy powstaną nowe miejsca pochówku. Jego lokalizacja musi być uwzględniona w miejskim obszarze zagospodarowania przestrzennego oraz zatwierdzona przez inspektora sanitarnego. Chodzi przede wszystkim o to, aby cmentarz nie miał negatywnego wpływu na sieć wodną danej miejscowości, dlatego zawsze musi być on w odpowiedniej odległości od gospodarstw domowych. Obecnie kwestie te reguluje ustawa dnia z 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. To właśnie zgodnie z tym zapisem, cmentarze muszą znajdować się na ogrodzonym terenie, uwzględniając kwestie sanitarne. Ustawa ta zawiera ogólne przepisy, którym podlegają wszystkie cmentarze na terenie kraju, bez względu na własność cmentarza, który może być gminy lub związku wyznaniowego.

Cmentarz parafialny, inaczej wyznaniowy, przynależy do danego kościoła, grupy wyznaniowej lub stowarzyszenia religijnego. Zarządza nim np. proboszcz parafii lub osoba przez niego wskazana. Tworzone są w pobliżu miejsc zgromadzeń religijnych: kościołów, synagog itp. Na terenie cmentarza wyznaniowego widoczne są symbole religijne, które odzwierciedlają prawdy wiary danego wyznania. W przypadku cmentarzy katolickich będą to kapliczki z krzyżami oraz nagrobki z wygrawerowanymi modlitwami. Warto dodać, że wyznaniowe miejsca pochówku także zobowiązane są do przestrzegania przepisów zawartych w z ustawie z dnia z 31.01. 1959 r.

Polskie ustawodawstwo gwarantuje każdej zmarłej osobie prawo do pochówku. Jeśli chodzi o cmentarze wyznaniowe kwestia jest nieco bardziej skomplikowana. Po pierwsze, parafie bądź inne związki wyznaniowe dysponują zwykle niezbyt dużym terenem przeznaczonym do pochówku zmarłych. W wielu przypadkach nie jest również możliwe poszerzenie jego granic. W takiej sytuacji osoby duchowne podejmują decyzję, aby na terenie świątyni chować jedynie osoby, które oficjalnie należały do zgromadzenia. Jednak w przypadku, gdy w pobliżu danej miejscowości nie ma cmentarza komunalnego, osoba odpowiedzialna za zarządzanie cmentarzem parafialnym, nie ma prawa odmówić pochówku osobie spoza wspólnoty – bez względu na to czy za życia deklarowała ona inną wiarę czy też była ateistą. Wówczas rodzina zmarłego nie ma obowiązku przygotowania pogrzebu zgodnie z obrzędem religijnym. Jeżeli zmarły był za życia osobą niewierzącą, uroczystość pogrzebowa przebiega pod przewodnictwem Mistrza Ceremonii, który przygotowuje specjalną mowę pożegnalną na cześć zmarłego.

Kwestia opłat za miejsce na cmentarzu często bywa niejasna dla wielu osób zainteresowanych tematem. Pobieranie opłat za miejsce na cmentarzach komunalnych i wyznaniowych reguluje wspomniana już wyżej ustawa z 31.01.1959 r. Zgodnie z nią miejsce na cmentarzu przydzielane jest za opłatą na okres 20 lat. Po tym czasie, jeżeli nie zostanie uiszczona kolejna opłata, zarząd cmentarza może podjąć decyzje o rozbiórce pomnika, a miejsce po nim przeznaczyć do kolejnego pochówku. Cena za miejsce na cmentarzu – zarówno komunalnym, jaki i wyznaniowym, zależy oczywiście od wielu czynników, m.in. od jego lokalizacji czy wielkości grobu. Średnio cena ta waha się między 500 a 800 zł. Zdarza się jednak, że w większych miejscowościach przekracza ona nawet tysiąc zł. Portal Bankier.pl podaje, że za 20 lat użytkowania miejsca pochówku w stolicy na Cmentarzu Komunalnym Północnym trzeba zapłacić nawet 3780 zł. To koszt niszy w kolumbarium, i dodaje, że tańsze są groby tradycyjne, np. za grób ziemny pojedynczy zapłacimy ok. 1890 zł, a za urnowy rodzinny trzeba będzie wydać ok. 960 zł. Zgoła inaczej sprawa ma się w przypadku grobu murowanego, za który opłatę wnosi się jednorazowo.

Po upływie 40 lat od ostatniego pochówku cmentarz można przeznaczyć do likwidacji. Warunkiem jest zabezpieczenie i zachowanie wszystkich pomników historycznych lub rzeczy, mające wartość archeologiczną. Wszystkie te cenne przedmioty powinny być przeniesione w miejsce wyznaczone przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Szczątki zwłok znajdujące się na terenie cmentarza przeznaczonego do likwidacji, powinny zostać przeniesione na inny cmentarz na koszt nabywcy terenu. Jeżeli część cmentarza jest wpisana do rejestru zabytków, to użycie go do innych celów niż pochówek, wymaga zgody ministra kultury i ochrony dziedzictwa.