Uroczystość zaplanowana na 70. rocznicę zbrodni katyńskiej przypadła w tygodniu żałoby narodowej po katastrofie pod Smolenskiem. - Czekałyśmy na chwilę, dziękujemy władzom miasta Pleszewa, panom Michałowi Kaczmarkowi i Adamowi Staszakowi za to, że ,,starali się pozbierać nasze rodziny'' - mówiła Wanda Niedziela. Ojca nie znała. Kiedy zginął, miała 5 miesięcy. Córka sędziego Sądu Grodzkiego w Pleszewie - Marcelego Dajewskiego - Maria Czekalska mówiła, że jej matka przez wiele lat łudziła się, że ,,to nieprawda'', a rok spędzony w Pleszewie z mężem uważała za najpiękniejszy w życiu''.
Przemysław Kiszkowski - syn zamordowanego w Charkowie podpułkownika Aleksandra Kiszkowskiego - zastępcy dowódcy 70 pułku piechoty pułku wspominał, że w 1939 roku dostawali od ojca listy z obozu dla jeńców wojennych. - Ojciec przed wojną przewidywał, że Polska nie da się skominizować, ale Sowieci dojdą do oceanu - mówił Kiszkowski. W 1939 roku miał 14 lat.
Poświęcenie tablicy na Murze Pamięci poprzedził wykład dr Joanny Żelazko z IPN z Łodzi nt. zakłamywania zbrodni katyńskiej oraz o tym, jak Rosjanie, Niemcy oraz przedstawiciele innych mocarstw starali się wykorzystać ją dla celów politycznych.
Mówiła też o miejscowości Chatyń, gdzie Niemcy pomordowali Rosjan, a ci przez wiele lat robili wszystko, aby ludzie nie rozróżniali ,,Katynia'' od ,,Chatynia''.
- Ostatnie wydarzenia wpłynęły na odbiór przez świat, tego co wydarzyło się 70 lat temu w Katyniu. Niemcy musieli uporać się z byciem spadkobiercami III Rzeszy. Z własną historią muszą uporać się też Rosjanie. Istnieje obawa rozliczeń finansowych, stąd brak potwierdzenia informacji o ludobójstwie - mówiła dr Żelazko.
Potem na Murze Pamięci odsłonięto tablicę upamiętniającą nazwiska pleszewian, ofiar zbrodni katyńskiej. Przy kościele stanęły poczty sztandarowe, harcerze i pleszewianie. Apel poległych odczytał hm Zygmunt Reszel. Nazwiska zmarłych czytał hm Marek Madaliński.
Tablicę zaprojektowaną przez Grzegorza Godawę wykonali pleszewianie: Gerard Wawroski oraz Juliusz Kwieciński. Odsłoniła ją córka por. Jana Pałysa - Wanda Niedziela, - wnuczka Stanisława Jóźwiaka - zamordowanego w Katyniu policjanta - Beata Jóźwiak, burmistrz Marian Adamek, przewodniczący Mieczysław Kołtuniewski. Święcili ją wszyscy proboszczowie : ks. prałat Henryk Szymiec, ks. kanonik Krzysztof Grobelny, ks. kanonik Tadeusz Pietrzak.
Kwiaty pod tablicą składali m.in. w imieniu wszystkich gmin powiatu pleszewskiego starosta Michał Karalus, przewod. Mirosław Kuberka, podinsp. Leopold Lis, bryg. Mieczysław Kikowski, władze miasta, liderzy Platformy Obywatelskiej, liderzy Forum Samorządowego Ziemi Pleszewskiej, liderzy PiS, w imieniu pleszewskiej lewicy wiązankę kwiatów złożył Mieczysław Piekut, były rodziny ofiar Katynia, szkoły - ZST na Zielonej, ZSP nr 1 - uczniowie z dyr. Januszem Lewandowskim, ZSP nr 2 uczniowie z dyr. Grzegorzem Baranem.
A oto nazwiska pleszewian zamordowanych z rozkazu Stalina
:Władysław Jan Borek, urodzony 25 czerwca 1899 roku w Ulanowie koło Niska. Ukończył Uniwersytet Jagielloński. Pracował jako profesor historii w Środzie Wielkopolskiej, Śremie, a w latach 1932-1939 w Pleszewie w Gimnazjum im. Stanisława Staszica. Zamordowany w Charkowie.
Wojciech Bzymek , urodzony 16 kwietnia 1899 roku w Aleksandrowie. Posterunkowy policji. Początkowo służbę pełnił w Częstochowie, w 1939 roku pracował na posterunku w Pleszewie. Zamordowany w Twerze.
Jan Dominiczak, urodzony 6 grudnia 1902 roku w Sadowicach koło Mogilna. W policji służył od 1929 roku jako posterunkowy, a przed wybuchem wojny na posterunku w Pleszewie. Zamordowany w Twerze.
Tomasz Draniczarek , urodzony 23 listopada 1888 roku w Brzeziu. Starszy posterunkowy. Zamordowany w Twerze.
Stanisław Figan, urodzony 7 listopada 1896 roku w Cielczy. Przez wiele lat pełnił służbę w policji w województwie poznańskim. Przed wybuchem wojny pracował na posterunku w Pleszewie. Zamordowany w Twerze.
Antoni Głaszczak, urodzony 15 stycznia 1887 roku w Czerminie. Starszy posterunkowy policji. Przed wybuchem wojny mieszkał i pracował we Lwowie. Zamordowany w Twerze.
Franciszek Graczyk, urodzony 10 lipca 1889 roku w Tursku pod Pleszewem. W 1920 roku rozpoczął służbę jako policjant na Kresach w miejscowości Wiszniew (województwo nowogrodzkie). W 1925 roku ukończył Szkołę Policyjną w Nowogródku – kurs dla przodowników. Awansował na starszego przodownika. Był komendantem posterunku w Klecku i w Byteniu (województwo nowogrodzkie). W 1939 roku został zatrzymany przez Sowietów. Z informacji świadków wynika, że przebywał w celi więziennej w Brześciu nad Bugiem, dalsze losy są nieznane. Nie widnieje na żadnych Listach Katyńskich.
Edmund Grobelny, urodzony 7 listopada 1911 roku w Nowej Wsi koło Pleszewa. W 1932 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Biedrusku. W 1938 roku ukończył Politechnikę Warszawską na wydziale budownictwa lądowego. Pracował w Centralnym Okręgu Przemysłowym (COP). Zamordowany w Katyniu.
Zdzisław Hoffmann, urodzony 17 lutego 1912 roku w Żerkowie. Absolwent Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Pleszewie (1929 roku), Wydziału Prawa Uniwersytetu Poznańskiego i SPRPiech. W 1936 roku powołany do służby czynnej w 20 pp. Pracował m. in. w Wojskowej Prokuraturze Okręgu nr VI jako asystent. Zamordowany w Charkowie.
Józef Kałużny, urodzony 21 stycznia 1897 roku w Karminku. Pracował w policji jako starszy przodownik. Zamordowany w Twerze.
Tomasz Kiliński, urodzony w 1904 roku w Menglinhausen (Westfalia). W 1912 roku przeprowadził się z rodzicami do Krzywosądowa. Przed wybuchem wojny służył w policji jako posterunkowy w Poznaniu. Zamordowany w Twerze
Aleksander Kiszkowski, urodzony 22 maja 1892 roku w Stepanówce pod Kijowem. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Kijowskim. Walczył w I Korpusie Wschodnim pod dowództwem gen. Józefa Dowbora Muśnickiego. Uczestniczył w wojnie polsko - bolszewickiej, służąc w szeregach 19 Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa. Za udział w tej wojnie otrzymał Order Virtuti Militari i Krzyż Walecznych. Jako oficer służył w Zaleszczykach, Zambrowie, Sandomierzu, a od 1934 roku trafił do pleszewskiego 70 pp w stopniu podpułkownika, pełniąc funkcję zastępcy dowódcy pułku. W kampanii wrześniowej walczył jako dowódca Ośrodka Zapasowego 17 Dywizji Piechoty na Lubelszczyźnie. Zamordowany w Charkowie.
Antoni Kocimski, urodzony 7 czerwca 1893 roku w Pleszewie. Uczestnik Powstania Wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. Oficer WP. Służył m. in. w 8 pac (8 Pułk Artylerii Ciężkiej), 9 pac, w kadrze SPRArt. (Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim). W 1939 roku w stopniu podpułkownika artylerii. Zamordowany w Charkowie.
Antoni Lewandowski, urodzony 30 maja 1904 roku w Pleszewie. Mieszkał w Wierzchni w województwie stanisławowskim. Pracował jako starszy posterunkowy PP. Wykazany na Liście Ukraińskiej.
Kazimierz Michałowicz, urodzony 24 stycznia 1894 roku w Pleszewie. Od 1919 roku służył w 1 dywizji gen. J. Hallera. Pracował jako księgowy w Banku Polskim. Przed wybuchem wojny mieszkał w Wilnie. Zamordowany w Katyniu.
Stanisław Mielcarski, urodzony 3 marca 1892 roku w Sobótce. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, służbę wojskową odbył w 62 pp (Bydgoszcz), pracował jako kupiec. Zamordowany w Katyniu
Jan Pałys, urodzony 1907 roku w Pełkinie, koło Jarosławia. Ukończył Szkołę Podchorążych w Bydgoszczy. Jego pasją było latanie na szybowcach. W 1937 roku jako podporucznik został przydzielony do 70 pp w Pleszewie. Jako podporucznik pleszewskiego pułku z nadwyżkami wchodzącymi w skład Ośrodka Zapasowego 17 Dywizji Piechoty walczyłna Lubelszczyźnie. Zamordowany w Charkowie.
Jan Rubas, urodzony 17 maja 1901 roku w Czechlu. Wykazany na Liście Ukraińskiej.
Zbigniew Stefan Tłok, urodzony 3 września 1906 roku w Opalenicy. Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Poznańskiego (1933). Pracował w Sadzie Grodzkim w Pleszewie. Ukończył SPRArt. (Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii) we Włodzimierzu Wołyńskim (1928). Zamordowany w Katyniu.
Jan Edward Urbański, urodzony 27 grudnia 1906 roku w Wieruszowie. W policji służył od 1929 roku, początkowo w Lubelskiem, następnie w Wołyńskiem m. in. w Kowlu i Łucku. Od 9 czerwca 1937 roku w województwie poznańskim - we wrześniu 1939 roku na posterunku w Pleszewie jako starszy posterunkowy. Zamordowany w Twerze.
Zdzisław Zioło, urodzony 13 lipca 1896 roku w Dąbrowie Tarnowskiej. Walczył jako żołnierz Legionów Polskich, ale w wojnie 1919-1921 w szeregach 16 pp. Na początku lat 20. trafił do pleszewskiego 70 pp, pełnił funkcję jako oficer broni i mobilizacyjny. Ukończył Szkołę Podchorążych w Warszawie. W 1939 roku służył w 70 pp, a później w Ośrodku Zapasowym 17. Dywizji Piechoty. Zamordowany w Charkowie.
Wskaźnik Bogactwa Narodów, wiemy gdzie jest Polska
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
