Muzeum na kółkach od dziś na pleszewskim rynku

Muzeum na kółkach zawita do Pleszewa

Wspólny projekt Muzeum Historii Żydów Polskich "Polin" oraz Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Pleszew i Muzeum Regionalnego w Pleszewie ma na celu przypomnieć o współistnieniu społeczności polskiej i żydowskiej na przestrzeni tysiąca lat. Przez wieki Polska była najważniejszym ośrodkiem żydowskiego życia umysłowego, religijnego i kulturalnego. Żydzi stanowili 10 procent ludności Polski.

Pleszew to również ważny punkt na mapie polsko-żydowskiego dziedzictwa kulturowego. Pierwsi Żydzi pojawili się na terenie miastaw XVI wieku. Były to jednak pojedyncze osoby. Początki stałego osadnictwa żydowskiego (na przedmieściu Malin) to dopiero początek XIX wieku. W okresie międzywojennym w Pleszewie zostało zaledwie kilkudziesięciu Żydów. Pozostali wyjechali do Niemiec. W drugiej połowie października 1939 r. Żydzi pleszewscy wywiezieni zostali przez Niemców do Szymanowic nad Prosną. Nigdy już do Pleszewa nie powrócili. Jednak wiele sladów w Pleszewie pozostawili... i właśnie te ślady chce odkryć na nowo Muzeum na kółkach.

Udział w projekcie pozwoli na przywracanie pamięci o wielokulturowości i wieloreligijności miasta, ułatwi kultywowanie tradycji, wspomoże działania lokalne na rzecz przywracania pamięci historycznej, będzie stanowić kolejny etap w przygotowaniach do stworzenia lapidarium na dawnym cmentarzu żydowskim w Pleszewie – mówią Elżbieta Mielcarek i Adam Staszak, koordynatorzy lokalni projektu „Muzeum na kółkach” w Pleszewie

Centralnym punktem wystawy będzie interaktywna mapa każdego miasta, na której zostały opisane ważne miejsca związane z lokalną historią żydowską. Poprzez trójwymiarową makietę sztetla przybliżone najważniejsze miejsca typowego polsko-żydowskiego miasteczka. Nie zabraknie opowieści o jidysz, hebrajskim i polskim – trzech współistniejących i przenikających się językach, którymi posługiwali się polscy Żydzi.

W Pleszewie będzie można zobaczyć „Muzeum na kółkach” na Rynku Miasta. Podczas naszej wizyty koordynatorzy lokalni przygotowali specjalny program wydarzeń towarzyszących naszej wizycie:
- Quest "Ocalić od zapomnienia. Śladami pleszewskich Żydów
- Wypieki kuchni żydowskiej
- Wykład "Napisy i epitafia na macewach z pleszewskiego kirkutu
- Wykład "Żydzi w historii Pleszewa”

Muzeum na kółkach
Od maja do sierpnia 2015 roku „Muzeum na kółkach” będzie łącznie w 22 miejscowościach w województwie pomorskim, zachodniopomorskim, lubelskim, dolnośląskim, śląskim, opolskim, świętokrzyskim i wielkopolskim.

Inauguracja projektu odbyła się 26 czerwca 2014 roku w Warszawie. Do kwietnia 2016 roku „Muzeum na kółkach” odwiedzi 47 miejscowości.

„Muzeum na kółkach” to podróżująca wystawa edukacyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, która odpowiada na podstawowe pytania o kulturę i historię polskich Żydów. Wystawa, umieszczona w przenośnym pawilonie, odwiedza głównie miasta do 50 tysięcy mieszkańców oraz wybrane festiwale.

Na wystawie znajdują się między innymi model żydowskiego miasteczka, kalendarium 1000 lat historii polskich Żydów, fragmenty wspomnień i wywiadów oraz elementy dedykowane najmłodszym odbiorcom. „Muzeum na kółkach” daje lokalnym społecznościom możliwość nabycia podstawowej wiedzy o historii Żydów w ich miejscowościach i w Polsce. Projekt pozwala dzieciom i dorosłym poznać święta i zwyczaje dawnych sąsiadów.

Dodatkowym czynnikiem przyciągającym do „Muzeum na kółkach” jest nowoczesna forma ekspozycji. Interaktywne mapy, proste przyrządy pozwalające „doświadczyć historii” choćby przez naukę pisania imion w języku hebrajskim, przyciągnęły przede wszystkim dzieci, choć i dorośli niejednokrotnie ustawiali się w długich kolejkach do „eksponatów” przygotowanych z myślą o najmłodszych.

Cała wystawa ulokowana jest w przeszklonym pawilonie. Centralne miejsce zajmuje interaktywna mapa każdego miasta, które odwiedza „Muzeum na kółkach”. Znajduje się na niej kilka lub nawet kilkanaście punktów związanych z żydowską historią danej miejscowości. Po ich dotknięciu pojawia się plansza z historią miejsca.

Z mapą sąsiaduje trójwymiarowa makieta sztetla, która przybliża najważniejsze miejsca typowego polsko-żydowskiego miasteczka, wskazując jaki układ urbanistyczny, architektoniczny i społeczny mogły mieć miasteczka, w których mieszkali Żydzi. Opis pod każdym z trzynastu mini-budynków wyjaśnia między innymi czym była mykwa, dlaczego kirkut musiał był położony w pewnym oddaleniu od miasta i kto uczył się w jesziwie.

Jedną ze ścian „Muzeum na kółkach” pokrywają plansze, które za pomocą cytatów i zdjęć przybliżają odbiorcy trzy języki Żydów polskich: polski, jidysz i hebrajski. Wygląd graficzny plansz nawiązuje do sztuk plastycznych awangardy dwudziestolecia. Twórcy wystawy przygotowali też syntetyczne kalendarium tysiąca lat Żydów w Polsce, które porządkuje wiedzę.

Dla dzieci został przygotowany stół warsztatowy, przy którym mogą napisać imię po hebrajsku, zagrać w drejdla albo pokolorować maskę purimową. Dla najmłodszych przeznaczone są również drewniane domki – zabawa edukacyjna, wykorzystująca technikę frotażu.

Program Muzeum na Kółkach w Pleszewie

Poniedziałek 4 maja 2015 r.
9.00 – 11.00
Warsztaty dla dzieci pod nazwą „Budujemy sztetl” /Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Pleszew/
11.00 – 17.00
Pawilon muzeum otwarty dla zwiedzających /Rynek/
17.00 – 19.00
Wykład pt. „Żydzi w historii miasta Pleszewa”; Prelegent: dr hab. Rafał Witkowski /Muzeum Regionalne/

Wtorek 5 maja 2015 r.
10.00 – 11.30

Quest historyczny pod nazwą „Ocalić od zapomnienia. Śladami pleszewskich Żydów”
10.00 – 11.00

Warsztaty

„Wypieki kuchni żydowskiej” /Muzeum Piekarstwa/
11.00 – 17.00

Pawilon muzeum otwarty dla zwiedzających /Rynek/
1730 – 1930

Warsztaty „Poznawanie żydowskiego świata” /Muzeum Regionalne/

Środa, 6 maja 2015 r.
11.00 – 17.00
Pawilon muzeum otwarty dla zwiedzających /Rynek/
17.00 – 19.00

Wykład pt. „Napisy i epitafia na macewach z pleszewskiego kirkutu”; Prelegent: dr Krzysztof Morta /Muzeum Regionalne/
Zwiedzanie „Muzeum na kółkach i udział w imprezach towarzyszących jest bezpłatny.apl