Kontrolujesz lipidogram? To może chronić przed demencją! W badaniu seniorów sprzyjały jej wahania poziomu cholesterolu i lipidów krwi

Cholesterol to jeden z lipidów krwi badanych w ramach tzw. lipidogramu.

W ramach badania lipidów krwi sprawdza się stężenie parametrów takich, jak:

• cholesterol frakcji LDL (tzw. zły, który odkłada się w naczyniach krwionośnych),
• cholesterol HDL (dobry cholesterol chroniący arterie)
• cholesterol całkowity,
• trójglicerydy.

Sprawdź: Wysoki poziom cholesterolu LDL szkodliwy zwłaszcza w połączeniu z nadciśnieniem

Nieprawidłowe stężenie tych związków, prowadzące do rozwoju miażdżycy i jej powikłań, dotyczy 61 proc. osób w Polsce. Problem pojawia się coraz wcześniej i rośnie wraz z wiekiem. Oznacza zwiększone ryzyko rozwoju choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu. Skuteczne obniżenie ich poziomu za pomocą zmian stylu życia i leczenia farmakologicznego jest więc metodą ochrony układu krążenia i życia. Redukcja powinna być jednak skuteczna, a terapia stale kontynuowana, na co po raz kolejny wskazują badania.

Jak odkryli amerykańscy naukowcy z Kliniki Mayo w Rochester, znaczne wahania poziomu niektórych lipidów krwi seniorów wskazują na ryzyko rozwoju demencji, a zwłaszcza choroby Alzheimera.

Wyniki lipidogramu u osób w wieku 60 lat i więcej porównano z liczbą zdiagnozowanych przypadków demencji w badaniu, które opisano 5 lipca 2023 r. na łamach „Neurology”.

Analiza przeprowadzona przez badaczy z Kliniki Mayo w Rochester objęła dane 11,571 osób bez zdiagnozowanej choroby Alzheimera ani demencji. Dotyczyły stężenia lipidów krwi takich, jak: cholesterol całkowity, trójglicerydy, cholesterol LDL i cholesterol HDL. Wyniki pomiarów pochodziły z co najmniej trzech różnych dni na przestrzeni 5 lat poprzedzających badanie.

Czytaj: Objawy wysokiego cholesterolu zobaczysz w oczach

Na podstawie uzyskanych wartości naukowcy podzielili uczestników na 5 grup, zależnie od tego, jak bardzo wahały się wyniki tych pomiarów. Następnie na przestrzeni trwającej średnio 13 lat obserwacji odnotowali rozwój choroby Alzheimera lub innej formy demencji u 2,473 osób biorących udział w badaniu.

Po uwzględnieniu czynników wpływających na ryzyko rozwoju demencji, takich jak płeć, poziom edukacji czy stosowanie terapii obniżających lipidy krwi, badacze odkryli ważne zależności:

• Osoby, u których poziom cholesterolu całkowitego ulegał największym wahaniom, o 19 proc. częściej otrzymywały diagnozę o demencji niż te, gdzie fluktuacje były najmniejsze.
• Gdy rozpatrzono wahania stężenia trójglicerydów we krwi, ryzyko rozwoju demencji było o 23 proc. wyższe.
• Nie wykazano takiego związku dla zmian poziomu cholesterolu LDL i HDL.

Dodatkowo w grupie 2,311 osób o największej zmienności poziomu cholesterolu całkowitego 515 zachorowało na demencję. Tymczasem w tak samo licznej grupie osób o najniższych fluktuacjach tego stężenia przybyło 483 pacjentów.

Jak pokazały wyniki badania, oprócz bieżącej kontroli tego, czy lipidy krwi mieszczą się w normie, warto też przyglądać się ich zmianom. Lekarz powinien mieć szerszy obraz tego, jak wahają się wartości poszczególnych wskaźników na przestrzeni lat, poprzez wgląd w historię medyczną pacjenta. Nie zawsze jest ona w gabinetowym komputerze, dlatego warto ją systematycznie gromadzić w jednym miejscu.

– Strategie prewencji rozwoju choroby Alzheimera i pokrewnych demencji są pilne potrzebne – powiedziała autorka badania dr Suzette J. Bielinski z Kliniki Mayo w Rochester. – Rutynowe badania poziomu cholesterolu i trójglicerydów są powszechnie wykonywane jako część standardowej opieki medycznej. Wahania tych wartości w czasie mogłyby potencjalnie pomóc nam w identyfikacji osób, które są bardzie zagrożone demencją, zrozumieć mechanizmy jej rozwoju i w końcu określić, czy te fluktuacje mogą odgrywać rolę w redukcji ryzyka.

Warto pamiętać, że odkryty związek między niestabilnością poziomem lipidów krwi a zagrożeniem demencją nie dowodzi, że jest ona przyczyną rozwoju choroby. W pracy nie dokonano też rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi typami demencji, co będzie podlegało dalszym badaniom.

Źródło: Fluctuating levels of cholesterol and triglycerides linked to increased risk of dementia American Academy of Neurology